Giá chanh leo thấp kỷ lục, người dân ồ ạt phá bỏ vườn trồng

Giá chanh leo đã giảm xuống mức thấp chỉ còn 3.000 đồng/kg, gây tình trạng nhiều hộ dân không muốn thu hoạch và để chanh tự rụng trong vườn. Tình trạng này không chỉ xảy ra với chanh leo mà còn áp dụng cho nhiều loại nông sản khác tại Gia Lai, do người dân tự ý mở rộng diện tích trồng cây mà không tuân theo định hướng của ngành nông nghiệp địa phương.

Các khu vực có diện tích lớn trồng chanh leo như huyện Chư Păh, Ia Grai, Đăk Đoa, Mang Yang… đang đối mặt với tình hình thương lái chỉ mua chanh múc (chanh chiết dịch) với giá khoảng 2.500-3.000 đồng/kg, còn chanh bán ngoài chợ được thu mua với giá khoảng 5.000 đồng/kg. Trước đây, trong vòng vài tháng, giá chanh leo thậm chí còn dao động trên 10.000 đồng/kg.

Tình hình giá chanh leo trên khắp tỉnh Gia Lai liên tục giảm sâu, gây lo lắng cho nhiều hộ dân. Trong thời gian gần đây, do thấy giá chanh leo tăng cao, người dân đã ồ ạt mở rộng diện tích trồng, dẫn đến tình trạng cung cấp không kiểm soát. Một số hộ dân thậm chí đang xem xét việc bỏ vườn chanh leo để chuyển sang trồng các loại cây khác.

Khi tới thăm vườn chanh leo của anh Trần Văn Thành ở thôn 3, xã Ia Nhin, huyện Chư Păh, chúng tôi chứng kiến anh đang bận rộn thu hoạch từng quả chanh rụng và đựng vào bao tải. Anh Thành chia sẻ rằng năm trước, khi giá chanh leo bắt đầu tăng, nhiều người dân trong khu vực đã từ bỏ trồng cà phê để chuyển sang trồng chanh leo.

Như vậy, anh cũng quyết định trồng chanh leo trên diện tích 1,5 ha của gia đình. Tổng số tiền đầu tư vào vườn chanh leo lên đến hơn 200 triệu đồng. Gia đình kỳ vọng sau 5 tháng sẽ có thu hoạch và lợi nhuận sẽ gấp ba lần số tiền đã đầu tư. Tuy nhiên, khi đến thời điểm thu hoạch, giá chanh leo giảm xuống còn 8.000 đồng/kg, sau đó tiếp tục giảm xuống 5.000 đồng/kg. Hiện tại, thương lái chỉ mua với giá 3.000 đồng/kg.

Anh Thành cho biết, đến khi quả chanh leo chín, anh phải bán ngay vì nếu không, quả sẽ tự rụng do tác động của mưa kéo dài, và chất lượng của quả cũng giảm đi. Với mức giá hiện tại, vụ thu hoạch chanh leo của gia đình anh năm nay dự kiến sẽ thua lỗ.

Hiện đang trong quá trình phá bỏ khu vườn chanh dây rộng 6 sào của gia đình, anh Trần Văn Hải, cư dân tại thôn 76, xã Hà Bầu, huyện Đăk Đoa, chia sẻ rằng vườn chanh leo của gia đình đã được trồng hơn 1 năm và trước đó đã thu hoạch vài lần với giá trên 10.000 đồng/kg. Tuy nhiên, sau đó, giá chanh leo đã liên tục giảm, và mới nhất là chỉ có 2.500 đồng/kg khi thương lái đến mua. Khi tính toán chi phí đầu tư, gia đình anh đã phải gánh lỗ nên đã quyết định phá bỏ khu vườn chanh để trồng hoa màu thay vì tiếp tục trồng chanh leo.

Tại tỉnh Gia Lai, diện tích trồng chanh leo hiện đạt hơn 5.000 ha, tăng thêm gần 500 ha so với năm 2022. Diện tích trồng chanh leo năm 2022 là hơn 4.000 ha, tăng hơn 2.000 ha so với năm 2018. Trong giai đoạn 2019 – 2022, tốc độ tăng trưởng trung bình là 11,69% mỗi năm. Kế hoạch phát triển chanh leo tại Gia Lai định hướng đạt 25.000 ha vào năm 2025, khoảng 30.000 ha vào năm 2030 và duy trì ổn định khoảng 30.000 ha đến năm 2040.

Bên cạnh việc trồng, Gia Lai cũng có hơn 20 cơ sở đóng gói và 19 vùng trồng đã được cấp mã số, cùng với 3 doanh nghiệp sản xuất và chế biến chanh leo lớn đang hoạt động. Mặc dù vậy, giá chanh leo vẫn tiếp tục lao dốc, tạo ra tình trạng lo lắng cho người trồng.

Ông Lê Văn Thanh, Giám đốc Hợp tác xã sản xuất, thương mại, dịch vụ, du lịch nông nghiệp Ia Mơ Nông (huyện Chư Păh), cho biết rằng việc mở rộng diện tích trồng chanh leo ồ ạt dẫn đến cung cấp vượt quá nhu cầu, ép giá và ảnh hưởng đến người trồng. Tình hình này cũng tác động đến chất lượng của quả chanh leo do nhiều người không đầu tư chăm sóc vườn cây. Ông cũng nhấn mạnh rằng nếu quả chanh leo đạt chất lượng, hợp tác xã vẫn sẽ mua với giá từ 5.000-6.000 đồng/kg.

Ông Nguyễn Kim Anh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đăk Đoa, nhận định rằng giá chanh leo giảm xuống mức 3.000 đồng/kg đang khiến người trồng không có lãi. Do đó, ông khuyến cáo người dân không nên phá bỏ các vườn chanh leo, đặc biệt là tại các vùng không phù hợp về đất đai và tưới tiêu nước. Ông cũng khuyến nghị việc thực hiện canh tác hữu cơ và không nên tự tiến hành mở rộng diện tích trồng một cách thiếu kiểm soát.

Ông Trần Xuân Khải, Chi cục trưởng Chi cục trồng trọt tỉnh Gia Lai, cho biết rằng giá chanh leo giảm là do Trung Quốc, thị trường xuất khẩu chính của chanh leo Việt Nam, đang thu hoạch đồng thời với việc sức mua giảm do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và thời tiết bất ổn.

Ông Lưu Trung Nghĩa, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai, lưu ý rằng phát triển diện tích trồng cây ăn quả, bao gồm cả chanh leo, là xu hướng hiện nay. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích một cách không kiểm soát có thể dẫn đến tình trạng cung cấp vượt quá nhu cầu, khiến giá cả sụt giảm. Ông khuyến cáo người dân nên canh tác hữu cơ, duy trì kiểm soát và không nên phá bỏ các vườn cây hiện có.