Các sản phẩm xuất khẩu “sạch” được châu Âu ưa chuộng

Trong những năm gần đây, số lượng cá nhân thực hiện lối sống bền vững và thân thiện với môi trường tăng nhanh tại châu Âu. Điều này đã thúc đẩy sự thay đổi trong tiêu chuẩn sản phẩm tiêu dùng, theo hướng tích cực với lối sống này.

Thông tin này được đưa ra bởi ông Jose Artuno Santos, một chuyên gia kỹ thuật của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), tại Hội thảo Kỹ thuật sản xuất và thương mại nông sản không gây mất rừng, do UNDP và Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tổ chức vào ngày hôm nay (24/2).

Trong sự kiện này, ông Patrick Haverman, Phó Trưởng Đại diện của UNDP tại Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng việc phá rừng và suy thoái rừng đang đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra biến đổi khí hậu và mất mát đa dạng sinh học trên khắp thế giới.

Nhằm giảm thiểu nguy cơ liên quan đến các sản phẩm trong chuỗi cung ứng gây phá rừng hoặc suy thoái rừng, vào tháng 11/2023, Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất việc thiết lập Quy định về chuỗi cung ứng không gây phá rừng và suy thoái rừng. Đã có thỏa thuận chính trị sơ bộ giữa Nghị viện và Hội đồng châu Âu được thông qua vào tháng 12/2022. Nếu quy định này được thực thi, nó sẽ có tác động quan trọng đối với cả các doanh nghiệp và quốc gia xuất khẩu nông sản vào thị trường Liên minh châu Âu.

Ông Patrick Haverman đã chia sẻ rằng UNDP sẵn sàng hợp tác với chính phủ và ngành tư nhân để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển chuỗi cung ứng sản phẩm nông nghiệp không gây mất rừng, cũng như để ủng hộ các mô hình thương mại và sản xuất bền vững.

Ông Jesus Lavina, Phó Ban Hợp tác Phát triển của Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, đã chia sẻ rằng dự kiến vào tháng 6 năm nay, quy định về chuỗi cung ứng không gây phá rừng và suy thoái rừng sẽ có hiệu lực, và dự kiến từ tháng 12/2024, sẽ bắt đầu áp dụng các yêu cầu đối với các nhà vận hành (từ tháng 6/2025 đối với các doanh nghiệp nhỏ).

Khi quy định này được áp dụng, chỉ những sản phẩm không gây phá rừng và tuân theo pháp luật mới được phép nhập khẩu vào hoặc xuất khẩu từ Liên minh châu Âu. Các yêu cầu chính sẽ áp dụng đối với nhà vận hành và các thương nhân, không chỉ riêng các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Quy trình truy xuất nguồn gốc sẽ được thực hiện nghiêm ngặt từ sản phẩm đến lô đất nơi chúng được sản xuất. Các sản phẩm sẽ phải tuân theo pháp luật của quốc gia sản xuất, bao gồm cả quyền con người, quyền lao động hiện hành và đồng thuận thỏa đáng, tự nguyện và được thông báo trước.

Theo ông Jesus Lavina, quy định này sẽ ảnh hưởng đến cả các nhà cung cấp trong và ngoài Liên minh châu Âu. Vì vậy, tất cả các bên liên quan cần sẵn sàng thích nghi từ cuối năm 2024 – những người thích ứng nhanh nhất sẽ có lợi thế cạnh tranh. Cụ thể, không có hàng hóa và sản phẩm nào thuộc phạm vi của Quy định sẽ được phép tiến vào thị trường châu Âu nếu chúng được sản xuất trên đất bị chặt phá rừng hoặc suy thoái rừng sau ngày 31/12/2020.

Ông Jesus Lavina cũng nhấn mạnh rằng Liên minh châu Âu sẵn sàng hợp tác mật thiết và hỗ trợ nỗ lực của các quốc gia đối tác để thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp bền vững, quản lý rừng bền vững và phát triển chuỗi cung ứng minh bạch và bền vững.

Theo ông Trần Quang Bảo, Phó Tổng cục trưởng của Tổng cục Lâm nghiệp, xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong thời gian tới sẽ phải đối mặt với nhiều tác động từ quy định này, trong đó cà phê sẽ là một trong những mặt hàng chịu tác động lớn nhất. Cà phê hiện chiếm tỉ trọng lớn trong xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam sang thị trường Liên minh châu Âu.

“Khu vực Tây Nguyên đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển ngành nông nghiệp của Việt Nam, không chỉ là nơi sản xuất cà phê hàng đầu, mà còn phát triển mạnh các sản phẩm nông nghiệp khác như cao su, hồ tiêu, cây ăn trái trong những năm gần đây.

Bằng cách chia sẻ quy định của Liên minh châu Âu cũng như kinh nghiệm từ các doanh nghiệp và đối tác quốc tế về việc phát triển các ngành hàng không gây mất rừng, chúng ta có thể xây dựng kế hoạch phát triển các ngành hàng nông sản của Việt Nam để tuân thủ các quy định của Liên minh châu Âu trong tương lai”, ông Trần Quang Bảo nêu.

Cũng theo thông tin từ hội thảo, những mặt hàng dự kiến sẽ chịu tác động từ quy định này bao gồm: dầu cọ, đậu nành, gỗ, gia súc, ca cao, cà phê, cao su và một số sản phẩm có nguồn gốc từ chúng (như sô cô la, đồ nội thất, lốp xe, sản phẩm in). Quy định này áp dụng cho cả các mặt hàng sản xuất trong nước, nhập khẩu và cả các sản phẩm có nguồn gốc từ những mặt hàng này. Ban đầu, danh sách mặt hàng và sản phẩm sẽ được bao gồm các lựa chọn đã được chọn và các sản phẩm phái sinh, và danh sách này sẽ được cập nhật thường xuyên.