Chăn nuôi Việt Nam: Nâng cao cạnh tranh trong khó khăn

Trong những năm gần đây, ngành chăn nuôi đã đối mặt với nhiều khó khăn do thị trường tiêu thụ không ổn định. Điều này đang yêu cầu ngành chăn nuôi phải tìm ra các biện pháp thích hợp để thích nghi với bối cảnh kinh tế quốc tế đang hội nhập.

Tình hình khó khăn cũng đã ảnh hưởng đến ngành chăn nuôi tại Việt Nam, một quốc gia có quy mô chăn nuôi lớn. Ví dụ, Việt Nam có tổng đàn gia cầm lớn nhất thế giới, với hơn 557 triệu con, và nằm trong top 10 quốc gia dẫn đầu về chăn nuôi heo, với tổng đàn trên 23,3 triệu con.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), mặc dù ngành chăn nuôi đã có mức tăng trưởng khá, nhưng lợi nhuận sản xuất đang dần giảm. Có nhiều nguyên nhân góp phần vào tình trạng này, bao gồm sự tăng trưởng quá nhanh của ngành chăn nuôi, dẫn đến sự thừa cung, làm giảm giá sản phẩm. Hơn nữa, giá thức ăn cũng tăng cao, khiến lợi nhuận suy giảm và đôi khi thậm chí làm cho các nhà chăn nuôi phải gánh lỗ. Chỉ riêng trong 5 tháng đầu năm 2023, giá trị nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi đã vượt qua mức 1,4 tỷ USD, trong khi giá trị xuất khẩu chỉ đạt 190 triệu USD, tạo nên khoản thâm hụt gần 1,2 tỷ USD trong thương mại chăn nuôi. Đặc biệt, việc nhập khẩu liên tục tăng về sản lượng thịt gà trong 5 năm gần đây (trên 15%/năm) đã tạo áp lực lớn lên thị trường tiêu thụ trong nước.

Một vấn đề đáng lưu ý khác là giá bán sản phẩm chăn nuôi tại trang trại thường giảm, nhưng đến tay người tiêu dùng thì vẫn duy trì ở mức cao hoặc giảm ít. Điều này ảnh hưởng không tốt đến cả hoạt động sản xuất và tiêu dùng thực phẩm, vì điều này đã thúc đẩy người tiêu dùng tìm kiếm các sản phẩm nhập khẩu cùng loại nhưng có giá thấp hơn, đặc biệt là trong tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay. Sự mất cân đối lợi nhuận giữa các thành phần trong chuỗi cung ứng thực phẩm cũng đóng góp vào việc làm cho tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi trong nước trở nên chậm và giá cả không ổn định.

Ngành chăn nuôi tại Đắk Lắk cũng đang phải đối diện với những thách thức tương tự. Đắk Lắk là một trong những tỉnh có quy mô đàn vật nuôi truyền thống lớn, bao gồm bò, lợn, gia cầm và ong mật. Tại tỉnh này, tổng số đàn gia súc và gia cầm vượt quá 15,3 triệu con, sản lượng thịt hơi ước tính khoảng 240.000 tấn. Tuy nhiên, ngành chăn nuôi tại Đắk Lắk đang gặp nhiều khó khăn khi mức tiêu thụ chậm, giá bán sản phẩm thấp, thậm chí chỉ đủ để duy trì hoạt động nuôi trồng. Các hộ nuôi chăn liên kết với doanh nghiệp cũng gặp thách thức với lợi nhuận thấp hơn do phải chi nhiều cho công tác phòng dịch bệnh.

Để tăng cường sức cạnh tranh, Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do với các quốc gia, vùng lãnh thổ khác. Tuy nhiên, điều này đã làm gia tăng nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi từ các quốc gia mạnh trong lĩnh vực này như Mỹ, Brazil, Úc… Điều này đã dẫn đến giảm mạnh giá bán sản phẩm chăn nuôi trong nước.

Tại Hội nghị “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp chăn nuôi gia cầm trong tình hình mới”, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Phùng Đức Tiến, đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc nâng cao sức cạnh tranh của ngành chăn nuôi trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Ông cũng chỉ ra ba vấn đề cần tập trung giải quyết: giống, thức ăn và đất đai. Các doanh nghiệp chăn nuôi cần tập trung vào việc cải thiện năng lực, công nghệ và thúc đẩy thương mại. Ông cũng kêu gọi Cục Chăn nuôi và Văn phòng Chính phủ đưa ra các biện pháp hỗ trợ cho ngành chăn nuôi, bao gồm hỗ trợ về giống, thức ăn và chi phí sản xuất, để giảm áp lực đối với các doanh nghiệp và hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Đồng thời, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và giám sát để thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, đặc biệt là hợp tác giữa doanh nghiệp và nông dân.

Ông Vũ Đức Côn, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, cho biết Đắk Lắk đang thực hiện tái cơ cấu ngành chăn nuôi theo hướng bền vững để nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh. Một số dự án đã được triển khai như nhà máy ấp nở trứng gia cầm, khu chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao. Tại tỉnh cũng đã có đề xuất đầu tư chuỗi dự án chăn nuôi, chế biến và sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Tất cả những nỗ lực này nhằm mục tiêu tăng cường sức mạnh cho ngành chăn nuôi của Đắk Lắk trên thị trường nội địa và quốc tế.