Doanh nghiệp Đắk Lắk còn nhiều e ngại sau đại dịch

Sau một thời gian đối mặt với đại dịch COVID-19, kinh tế tổng quan và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp (DN) cụ thể đang phải đối diện với những khó khăn chưa từng có. Trong bối cảnh này, DN cần sự hỗ trợ và chia sẻ từ các cấp quản lý và các ngành, nhưng một thực tế là họ thường rất ngần ngại khi phải thể hiện những khó khăn và trở ngại của họ.

Theo dữ liệu từ Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk, trong 6 tháng đầu năm 2023, tổng cộng có 655 DN giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động (gồm 85 DN giải thể và 570 DN tạm ngừng hoạt động), tăng 8,8% so với cùng kỳ năm 2022. Ngoài ra, vốn điều lệ đăng ký của các DN cũng giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2022 (giảm 32,6%). Những con số này cho thấy tình hình của DN trên địa bàn tỉnh đang đối mặt với những khó khăn đáng bất ngờ.

Trong giai đoạn hiện tại, các thách thức lớn nhất mà DN phải đối mặt bao gồm việc tìm kiếm đơn hàng, tiếp cận vốn vay, thực hiện thủ tục hành chính và tuân thủ các quy định pháp luật. Tuy điều này rất rõ ràng, nhưng để bày tỏ những khó khăn này và nhận được sự hỗ trợ và chia sẻ từ các cơ quan có thẩm quyền lại không dễ dàng. DN thường đặt ra các câu hỏi như: Nói về vấn đề gì? Nói với ai? Nói như thế nào? Làm thế nào để giải quyết? Đây là những câu hỏi phổ biến mà DN thường đối diện khi gặp khó khăn. Điều này đã thể hiện rõ trong Chỉ số PCI năm 2022 của tỉnh Đắk Lắk, với mức độ hợp tác của DN rất thấp khi họ “nói thật” mà không sợ “đụng chạm”. Điều này là do một trong những cơ sở để xây dựng Chỉ số PCI là dựa trên việc khảo sát cộng đồng DN về quản lý kinh tế của các tỉnh, thành phố liên quan đến sự phát triển của DN thông qua cuộc điều tra và khảo sát bằng thư.

Một trong những “kênh” phổ biến và dễ truyền đạt nguyên vọng của DN đến các cơ quan chức năng là thông qua báo chí. Tuy nhiên, DN vẫn thường cảm thấy e dè khi phải thể hiện tiếng nói của họ. Điều này thể hiện rõ nhất khi họ có thể trao đổi rất thật, rất trực tiếp với các phóng viên về khó khăn và vướng mắc trong quá trình sản xuất và kinh doanh, nhưng khi đưa thông tin này lên báo chí, DN lại thường rất ngần ngại và sợ “đụng chạm”.

Ngoài sự thiếu quyết đoán của doanh nghiệp Đắk Lắk, một nguyên nhân sâu xa có thể xuất phát từ cách cơ quan chức năng tiếp nhận và xử lý. Thực tế cho thấy có nhiều DN sau khi phản ánh mạnh mẽ về các vấn đề của họ liên quan đến một cơ quan chức năng cụ thể, không chỉ không được giải quyết mà còn phải đối mặt với cách tiếp xúc “không thân thiện”. Phổ biến hơn là cách xử lý “làm lơ” dẫn đến sự “chán nản” của DN. Ví dụ, trước khi thực hiện một hoạt động sản xuất hoặc kinh doanh, nếu không chắc chắn liệu có được phép thực hiện hay không, hoặc cần tuân thủ quy định gì, DN thường gửi công văn để xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, thường xuyên cơ quan có thẩm quyền không phản hồi hoặc không trả lời trực tiếp câu hỏi của DN, mà thay vào đó trích dẫn một loạt quy định pháp luật và kết luận theo hướng DN tự phải tự đọc và hiểu rõ các quy định để thực hiện. Đối với DN, thời gian là một trong những yếu tố quan trọng đối với thành công, nhưng khi phải chờ đợi hoặc nhận được các câu trả lời như vậy, thì thường đã quá muộn để thực hiện kế hoạch của họ.

Những khó khăn trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của DN đã được thể hiện rõ qua việc nhiều DN tạm ngừng hoạt động hoặc đóng cửa, với mức tăng trưởng tín dụng giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Ngoài những yếu tố chủ quan như khả năng thích nghi và năng lực quản trị của DN, điều đáng lo ngại hơn cả là trong khi DN đang yếu đi thì rủi ro kinh doanh tăng do sự thiếu đồng bộ trong các quy định, thiếu sự nhất quán, thiếu quyết tâm trong thực hiện và tâm lý e dè, ngần ngại của nhiều công chức khiến chúng ta phải suy ngẫm và cơ quan chức năng cần phải hành động kịp thời.

Để phát triển kinh tế, DN cần phải phát triển. Để làm được điều này, ngoài nỗ lực của DN, các cơ quan có thẩm quyền cần phải đồng hành chặt chẽ với DN, chia sẻ khó khăn và hỗ trợ họ một cách thiết thực hơn. Quan trọng hơn, cần phải tạo điều kiện cho DN thể hiện tiếng nói của họ để từ đó có những quyết định thích hợp.

Gần đây, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã quyết định thành lập 4 tổ công tác tại các cơ quan, đơn vị và địa phương do ba đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh và đồng chí Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư làm tổ trưởng, nhằm tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát và xử lý kịp thời những “điểm nghẽn” trong việc giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh. Đây có thể xem là một trong những động thái cần thiết và kịp thời của Ủy ban Nhân dân tỉnh để giải quyết khó khăn cho DN. Thực tế, trong giai đoạn khó khăn như hiện nay, cần có nhiều hơn những tổ công tác như vậy để DN có thể trực tiếp bày tỏ khó khăn và vướng mắc của họ, và những tổ công tác này cần phải làm thế nào để giải quyết những khó khăn này một cách kịp thời và hợp lý.